វេយ្យាករណ៍ខ្មែរ១៦៖ កិរិយាស័ព្ទ ឬកិរិយា
កិរិយាស័ព្ទ ឬកិរិយា
ពាក្យពោលនូវអំពើធ្វើ ឬពោលនូវដំណើរជាអ្វី ហៅថាកិរិយាស័ព្ទ ដូចពាក្យថា៖ ដើរ ឈរ ដេក ស៊ី ផឹក ងូត លាង និយាយ ស្តី ហ៊ោ យំ ស្រែក វាយ ដំ ជីក គាស់ ឈូស ចាំង ភ្ជួរ រាស់ កាប់ កាត់ អាន សរសេរ តែង ធ្វើ…។ ពាក្យជាកិរិយាស័ព្ទ មានប្រធានកាលណាគេចងជាប្រយោគដូចពាក្យថា៖ ខ្ញុំដើរ ខ្ញុំជាប្រធានរបស់កិរិយាដើរ ។ យើងដេក គេឈរ វាធ្វើ កូនសិស្សសរសេរ អ្នកស្រែភ្ជួរ…។ កិរិយាមានពីរយ៉ាងគឺ៖
១- សកម្មកិរិយា
គេហៅថាកម្មគឺពាក្យដែលប្រើសម្រាប់បំពេញអំពើរបស់កិរិយា គេហោថាសកម្មកិរិយា គឺកិរិយាដែលត្រូវមានពាក្យមកបំពេញអំពើទើបគ្រប់គ្រាន់ដូចពាក្យថា៖ ខ្ញុំឈូសឈើ គេទិញសំពត់ អ្នកនេសាទស្ទួចត្រី ចោរលួចលុយ…។ ឈើ សំពត់ ត្រី លុយ ជាកម្មរបស់កិរិយា ឈួស ទិញ ស្ទួច លួច ។
២- អកម្មកិរិយា
កិរិយាដែលមានអំពើគ្រប់គ្រាន់នឹងខ្លួនឯងហើយ ហៅថាអកម្មកិរិយាដូចពាក្យថា៖ ខ្ញុំកើត យើងទៅ វាស្លាប់ កប៉ាលចេញ ក្លើខ្ញុំមក ប្អូនខ្ញុំដល់ ឈឺងាប់ សត្វហើរ គេឈរ ទឹកហូរ គោបោល ឆ្កែលូ គោរោទិ៍ ព្រាប់ថ្ងូរ ខ្លាគ្រហឹម សំពត់ជ្រុះ លោកមាន ប្រសាសន៍…។
កិរិយាមានឈ្មោះថាសុទ្ធកិរិយា គឺកិរិយាដែលធ្វើចំពោះខ្លួនឯង ដូចពាក្យថារៀន គឺធ្វើអំពើចំពោះខ្លួនឯង។
ខ្ញំុចង់ដឹងពីកិរិយាបំពេញ៕