បណ្ណសារ
វេយ្យាករណ៍ខ្មែរ៖ ខណ្ឌសញ្ញាទាំង ២០
១. កុក្កុចេត្រ ឬ ភ្នែកមាន់
២. ខណ្ឌ ឬ ល្បៈ (។)
៣. ល្បៈចប់ ឬ ល្បៈបរិយោសាន (៕)
៤. គោមូត្រ (៚)
៥. រ៉ាត់ ឬ ឃ្នាប (})
៦. រជ្ជុសញ្ញា (យតិភង្គ. នយសញ្ញា) (-)
៧. មច្ជណ្ឌសញ្ញា ឬ ពងត្រី (…)
៨. បេយ្យាល (ល ។ ឬ ។ល។)
៩. អាទិតសង្កេត (.)
១០. ក្បៀស (,)
១១. ចំណុចក្បៀស (;)
១២. ចំណុចពីរគូស ឬ ទ្វិពិន្ទុលេខ (÷)
១៣. បុច្ឆនសញ្ញា (?)
១៤. ឧទានសញ្ញា (អច្ឆរិយសញ្ញា, វិម្ហយ- សំវេគ -) (!)
១៥. វិឡាវសញ្ញា ឬ អញ្ញសញ្ញា (“…”)
១៦. អន្តរសញ្ញា (‘…’)
១៧. វង់ក្រចក ឬ នខសញ្ញា ( (…) )
១៨. វង់ដង្កៀប ( [] )
១៩. វង់ក្រចកចំហៀង ឬ អឌ្ឍនខសញ្ញា ( …) )
២០. អវគ្រហសញ្ញា
វេយ្យាករណ៍ខ្មែរ២៨៖ ព្យញ្ចនៈផ្លាស់រូប តែស័ព្ទគង់នៅដដែល
តួអក្សរខ្លះទៀតផ្លាស់រូប តែស័ព្ទរបស់ពាក្យនៅដដែលដូចជាពាក្យអក្ខរៈ ផ្លាស់ជាអក្សរ, ខត្ត ផ្លាស់ជាក្សត្រ, ខ័យជាក្ស័យ, ចក្ក ជាចក្រ, បុត្ត ជាបុត្រ , បញ្ញា ជាប្រាជ្ញា, ភទ្ទបទ ជាភទ្របទ, បុញ្ញ ជាបុណ្យ, កិច្ច ជាក្រិត្យ, បច្ចឹម ជាបស្ចឹម, អច្ឆរិយ ជាអស្ចារ្យ, វិជ្ជា ជាវិទ្យា, មជ្ឍិម ជាមធ្យម, ឈាន ជាធ្យាន, ពេជ្ជ ពេទ្យ…។
ព្យញ្ជនៈផ្លាស់តួដូចមានខាងលើគឺ៖ ខ ក្ខ ផ្លាស់ជាក្ស, ត្ត ទ្ទ ក្ក ផ្លាស់ជា ត្រ ទ្រ ក្រ, ច្ច ជាត្យ, ជ្ជ ជាទ្យ, ញ្ញ ជាណ្យ ន្យ, ញ ជាជ្ញ, ឈ ជាធ្យ ។
វេយ្យាករណ៍ខ្មែរ២៧៖ ពាក្យកើតពីអក្សរ ឋដ្ឋថស្ឋស្តស្ថ
ពាក្យជាច្រើនកើតពីអក្សរឋដ្ឋថស្ឋស្តស្ថ ។ អក្សរឋដ្ឋ សម្រាប់តែពាក្យដែលជាបាលី ។ អក្សរ ស្ឋស្តស្ថ សម្រាប់តែពាក្យជាសំស្រ្កឹត។ អក្សរថ ប្រើជាពាក្យក្លាយបាលីឬ សំស្រ្កឹត ឬជាពាក្យខ្មែរសុទ្ធ ដូចពាក្យ៖ បឋម ឋាន… ជាបាលី ។ ប្រថម ស្ថាន…ជាសំស្រ្កឹត។ បឋម ថាន… ក្លាយ។ ថន… បាលី។ ស្តន… សំស្រ្កឹត ។ ជេដ្ឋ… បាលី។ ជេដ្ឋ… សំស្រ្កឹត ។
វេយ្យាករណ៍ខ្មែរ២៦៖ សមាសនាម
នាមនាមមានច្រើនយ៉ាង ។ នាមដែលកើតឡើងសមាសនាមឯងៗ ហៅថាបកតិនាមដូចពាក្យ៖ ផ្ទះ សេះ ដី ដំរី…។ នាមដេលបែកចេញពីកិរិយា ឬពីគុណនាមហៅថានាមក្រិត ឬកិតនាម ដូចពាក្យ៖ ដំណើរទម្ងន់ (មកពីដើរ ពីធ្ងន់)។
នាមដេលភ្ជាប់គូបគ្នា ពីរពាក្យ ឬច្រើនពាក្យជានាមមួយហៅថាសមាសនាម ។ សមាសនាមជានាមគូបគ្នាដោយនាមនឹងនាមក៏មាន ដោយនាមនឹងគុននាមក៏មានដោយ នាមក៏មាន ដោយនាមនឹងកិរិយាក៏មានដោយកិរិយានឹងកិរិយាក៏មាន សមាសនាមមានពីរយ៉ាងគឺ៖
១. នាមសមាសបាលី
២. នាមសមាស់ខ្មែរ
នូវនាមសមាសបាលី បើកាលនាពាក្យដែលយកមកភ្ជាប់ ជាពាក្យឡើងអំពីស្រះពេញ តួត្រូវផ្លាស់ស្រៈនោះជាស្រៈនិស្ស័យ ឧបមាដូចពាក្យ៖ «គជឥន្រ្ទ ជាគជេន្ត្រ » «ជន អធិបតិ ជាជនាធិបតី» សមាសនាមទាំងឡាយគឺ៖ ដង្កូវនាង ពស់វែក ក្រដាស់ប៉ុយ ជើងម៉ា ត្រប់ស្រួយ គោសៀម ថ្នាំកុឡា ជណ្តើរ ជនានុជន សិក្សាធិការ លោកុត្តរ សាសនោបាប ទេរិន្ទ…។
វេយ្យាករណ៍ខ្មែរ២៥៖ សម្ព័ន្ធ
សម្ព័ន្ធ
សម្ព័ន្ធគឺជាគ្រឿងចងបទ ឬចងប្រយោគ ។ ដើម្បីភ្ជាប់ពាក្យចងជាបទក្នុងសង្កាត់មួយៗ ឬក្នុងប្រយោគមួយ ត្រូវឱ្យដឹងថាបទណាគួរចុលទៅរកបទណា តាមលំអានវេយ្យាករន៍ ។
ឧទាហរណ៍១៖ ឈ្មួ្ដឹកស្រូវ
ឈ្មួញ ជានាម, សាធារណៈ, ឯកវចនៈ, បឋមបុរិសៈជាប្រធានរបស់កិរិយាដឹក។
ដឹក ជាសកម្មកិរិយា, បច្ចុប្បន្នកាល, ឯក។
ស្រូវ ជានាម, សាធារណៈ, កម្មរងអំពើដឹក ។
ឧទាហរណ៍២៖ ស្រី្តៗ ទូលបន្លែដោយកញ្ជើ្ត
ស្រ្តីៗ ជានាម, សាធារណៈ, ពហុវចនៈ, បឋមបុរិសៈ ជាប្រធានរបស់កិរិយាទូល។
ទូល ជាសកម្មកិរិយា, បច្ចុប្បន្នកាល, ពហុវចនៈ
បន្លែ ជានាម, សាធារណៈ, ពហុវចនៈ, កម្មរងអំពើកិរិយា ទូល។
ដោយ ជាអាយតនិបាត
កញ្ជើរ ជានាម, សាធារណៈ, ឯកវចនៈ, អកម្មរងអំពើ ទូល។
ឧទាហរណ៍៣៖ បងខ្ញុំសង់ផ្ទះថ្មីមួយនៅផ្លូវនរោត្តម
បងខ្ញុំ ជាបទមជ្ឈេលុប (កាត់បទពីបងរបស់ខ្ញុំ ឬបងនៃខ្ញុំ) នាម, សាធារណៈ, ឯកវចនៈ, បឋមបុរិសៈ, ជាប្រធានកិរិយា សង់ ។
សង់ ជាសកម្មកិរិយា បច្ចុប្បន្នកាល ឯកវចនៈ ។
ផ្ទះ ជានាម សាធារណៈ ឯកវចនៈ កម្មរងអំពើសង់។
ថ្មី ជាបកតិគុណនាម ឯកវចនៈ គុណបទរបស់ផ្ទះ ។
មួយ ជាសំខ្យាគុណនាម ឯកវចនៈ គុណបទរបស់ផ្ទះ ។
នៅ ជានិបាតប្រាប់ទី ។
ផ្លូវនរោត្តម ជានាម អសាធារណៈ ឯកវចនៈ អកម្មរងអំពើ សង់។
ឧទាហរណ៍៤៖ ឯងកុំដើរលេងឡើយ
ឯង ជាមជ្ឈិមបុរិសៈ (ប. បុ. សព្វ) ប្រធានដើរលេង ឯកវចនៈ
ដើរលេង ជាអកម្មកិរិយា ឯកវចនៈ បច្ចុប្បន្នកាល ។
កុំឡើយ ជានិបាតបដិសេធ (បដិសេធនត្ថវចកៈ)
ឡាយ ឡង់ឌី PERSONAL BLOG 
ការបញ្ចេញមតិរបស់អ្នកទស្សនា