បណ្ណសារ
វិភាគរឿងស្នេហារវាងទុំនឹងទាវ
រឿងទុំទាវជារឿងដែលខ្មែរគ្រប់រូបចេះចាំស្ទាត់ហើយយកមកនិយាយតៗគ្នាឥតមានដាច់រហូតមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ។ បើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវអក្សរសាស្រ្តរឿងនេះគឺជារឿងពិតដែលកើតមានឡើងនៅសម័យលង្វែកគឺនៅសតវត្សទី១៦ ទោះបីរឿងនេះត្រូវបានហាមឃាត់មិនឲ្យយកមកនិយាយនៅខេត្តត្បូងឃ្មុំតាំងពីសម័យនោះមកក្តី ក៏នៅឆ្នាំ១៩១៥ គឺនៅក្នុងរាជ ហ្លួង ស៊ីសុវត្ថិ លោកគ្រូព្រះបទុមត្ថេរសោម ចៅអធិការវត្តកំព្រៅ ស្រុកស៊ីធរកណ្តាល ខេត្តព្រៃវែង បានយកមករៀបរៀងទុកជាកេរ្តិ៍ដំណែលដែរ គឺជាវន្តកម្មអក្សរសិល្ប៍មួយដ៏ល្អប្រណីតសរសេរជាកាព្យពាក្យប្រាំពីរពីដើមដល់ចប់។ នៅឆ្នាំ១៩៤២ ក្នុងរាជព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ កវី នូកន បានយកសរសេរម្តងទៀត ប៉ុន្តែបានប្រែឈ្មោះថារឿង ទាវឯក ដូច្នេះវិញ តាក់តែងជាកាព្យពាក្យប្រាំបី រឿងទាវឯករបស់ឧកញ៉ា វិបុលរាជសេនា នូកន ក៏មានគេស្គាល់ច្រើនណាស់ដែរព្រោះមានពន្លឺថ្មីៗជាច្រើនទៀត។
បើតាមលោក លី ថៀមតេង កវីសន្ធរម៉ុកក៏បាននិពន្ធរឿងនេះដែរប៉ុន្តែច្បាប់ដើមរកពុំឃើញគឺគ្រាន់តែឃើញសំណៅខ្លះៗរប៉ាត់រប៉ាយហើយមិនគ្រប់គ្រាន់។ ចំណែកឯបណ្ឌិត ឃីង ហុកឌី វិញនៅក្នុងមាលិបទអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរសតវត្សទី១៩ របស់លោកនៅត្រង់ទំព័រ២០០ លោកគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថានៅឆ្នាំ១៩៦០ សាស្រ្តាចារ្យមួយក្រុមបានបោះផ្សាយរឿងទុំទាវមួយដែលគេសន្និដ្ឋានថាជាស្នាដៃសន្ធរម៉ុក ហើយដែលលោក ហង់ ធន់ហាក់ បានសរសេរអំពីប្រវត្តិរបស់កវីរូបនេះនៅក្នុងទំព័រខាងមុខ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី ក៏ដំណើររឿងមិនខុសពីគ្នាដែរ រីឯការបកស្រាយសារៈនៃរឿងក៏ប្រហាក់ប្រហែលគ្នាដែរ ទោះបីពុំទាន់មានលក្ខណៈស៊ីជម្រៅប្រមាណក្តីមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ជាទូទៅគេយល់ថារឿងទុំទាវនេះជារឿងស្នេហាដ៏ល្អបរិសុទ្ធរវាងទុំនឹងទាវ ព្រោះនៅពេលដែលទុំត្រូវពួកអរជួន ម៉ឺនងួនយកទៅសម្លាប់ចោល នាងទាវក៏សម្លាប់ខ្លួនទៅជាមួយដែរ ដូច្នេះឃើញថាសេចក្តីស្មោះត្រង់របស់នាងទាវចំពោះទុំជាការមួយដែលគេពុំអាចប្រកែកបាន។ រីឯបញ្ហាដែលគេចោទសួរគឺថា តើនារីម្នាក់ដែលមានសេចក្តីស្នេហាដ៏ធំធេងចំពោះបុរសម្នាក់អាចរក្សាបានស្មារតីគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបំពេញចិត្តម្តាយហើយបោះបង់បុរសជាទីស្នេហារបស់គេបានទេ? ជាទូទៅសេចក្តីស្នេហាគឺគ្រប់ដណ្តប់ទៅលើអ្វីៗទាំងអស់ ប៉ុន្តែនៅក្នុងអរិយធម៌ខ្មែរទោះស្នេហានោះមានទំហំធំប៉ុណ្ណាក៏ដោយក៏គេមិនអាចឬមិនហ៊ានប្រឆាំងនិងឪពុកម្តាយបានដែរ។ ជាការពិតហើយដែលថាសេចក្តីស្នេហាទាវចំពោះទុំជាសេចក្តីស្នេហាដ៏ធំ ព្រោះនាងទាវហ៊ានរួមរ័ក្សជាមួយទុំដោយមិនឲ្យម្តាយដឹង ហើយនៅពេលនោះទុំទើបនឹងចាក់សិក្ខាបទដោយចិត្តឯងទៀតផង តាមការពិតចំណុចសំខាន់ដែលគេពុំបានកត់សម្គាល់គឺថានៅពេលនោះឯងជាពិសេសនៅពេលដែលនាងទាវបានឃើញទុំជាលើកដំបូងបង្អស់ សេចក្តីស្នេហារវាងអ្នកទាំងពីរពិតជាមានលក្ខណៈខ្លាំងអស្ចារ្យមែនគឺលែងគិតពីអ្វីទៀតទាំងអស់ ប៉ុន្តែក្រោយមកគឺក្រោយពេលអ្នកទាំងពីរបានត្រូវព្រះរាជារៀបការឲ្យ សេចក្តីស្នេហានោះក៏បានបាត់ឥទ្ធិពលបន្តិចម្តងៗ ដោយមិនដឹងខ្លួនដែរ។ អានបន្ថែម…
មហាគ្រោះ ព្រោះខ្មែរមួយចំនួនកំពុងបំបាត់អត្តសញ្ញាណជាតិដោយមិនដឹងខ្លួន
អក្សរសាស្រ្តខ្មែរ ជាដួងព្រលឹងជាតិខ្មែរ ។ វប្បធម៌រលត់ជាតិរលាយ ម្នាក់ៗសុទ្ធតែបានដឹងយ៉ាងច្បាស់ថាវាបែបនេះ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ បើយើងសម្លឹងមើលមកបច្ចុប្បន្ន មានយុវជនមួយចំនួនធំបានកំពុងតែបំភ្លេចខ្លួនឯងថាជានរណា ភ្លេចគិតពីអត្តសញ្ញាណជាតិខ្លួន មើលទៅហាក់បីដូចជាខ្លួនឯងកំពុងតែសម្លាប់អត្តសញ្ញាណជាតិខ្លួនដោយមិនដឹង ។ តាមប្រវត្តិសាស្រ្ត បារាំងបានដាក់នឹមអាណានិគមមកលើប្រទេសកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៥៣ ។ បារាំងបានព្យាយាមបំបាត់អក្សរសាស្រ្តខ្មែរ ពោលគឺបំបាត់អត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ ប៉ុន្តែបារាំងពុំអាចធ្វើទៅរួចទេ ព្រោះខ្មែរទាំងអស់រួបរួមគ្នាការពារជ្រកម្លប់នៃទីវត្តអារាមនានា ទើបធ្វើឱ្យកូនខ្មែរសព្វថ្ងៃបានបន្តមាន និងបន្តប្រើប្រាស់អត្តសញ្ញាណជាតិខ្លួន ។ កូនខ្មែរក្នុងស្រុកខ្មែរមួយចំនួនធំ បានកំពុងតែប្រើប្រាស់អក្សរសាស្រ្តខុសក្បូនច្បាប់ និងខុសអក្ខរាវិរុទ្ធស្ទើរទាំងស្រុង រីឯកូនខ្មែរជាអាណិកជនវិញ ដែលមានឈាមជ័រជាខ្មែរ បានត្រឹមតែអាចនិយាយ ឬអ្នកខ្លះបានត្រឹមតែយល់ដឹង តែមិនអាចនិយាយ សរសេរ ឬអានបានឡើយ ។ ប្រជាជនមួយចំនួនតូចដែលបានប្រើប្រាស់អក្សរសាស្រ្តខ្មែរធ្វើជាស្លាកយីហោដើម្បីផ្សព្វផ្សាយផលិតផលរបស់ខ្លួន ក៏ពុំបានពិនិត្យឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ តើពាក្យនេះត្រូវអក្ខរាវិរុទ្ធឬទេ? ត្រូវក្បួនច្បាប់នៃការប្រើប្រាស់ពាក្យដែរឬទេ? ត្រូវវេយ្យាករណ៍ដែរទេ? ដោយនៅតែបន្តខុសទាំងដឹងនិងមិនដឹងខ្លួន? តើនេះអាចជាមហាគ្រោះដែលធ្វើឲ្យខ្មែរបាត់បង់អត្តសញ្ញាណជាតិខ្លួនដែរឬទេ? បើពិតដូច្នោះអនាគតទៅជាតិខ្មែរនឹងក្លាយជាជាតិសាសន៍មួយដែលមានត្រឹមតែសម្បកខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ ។
បើយើងសង្កេតមើលទៅលើប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាសព្វថ្ងៃនេះវិញ គឺគេបានបញ្ចូលអក្សរខ្មែរទៅលើបច្ចេកវិទ្យាទំនើបៗដូចជា កុំព្យូទ័រ ទូរស័ព្ទ និងថេមភ្លែត ដើម្បីអាចសរសេរនិងមើលអក្សរខ្មែរនៅលើឧបករណ៍ទាំងអស់នោះបាន ប៉ុន្តែចុះហេតុអ្វីបានជាខ្មែរមួយចំនួនមិនព្រមសរសេរអក្សរខ្មែរ បែរទៅជាសរសេរអក្សរអង់គ្លេសឬភាសាផ្សេងជំនួសវិញ តើវាពិបាកសរសេរអក្សរខ្មែរណាស់មែនទេ? ឬក៏មិនចង់សរសេរ ព្រោះខ្លាចគេថាយើងចេះតែខ្មែរ តែអត់ចេះភាសាអង់គ្លេស? ជាពិសេសបងប្អូនខ្មែរ ដែលគាត់បង្តើតប្លក់ ឬក៏គេហទំព័រផ្ទាល់ខ្លួនតែម្តង គាត់ភាគច្រើនមួយចំនួនធំ និយមសរសេរជាភាសាអង់គ្លេស ឬភាសាបារាំង តើគាត់សរសេរមកនេះមានបំណងចង់ចែករំលែកដល់អ្នកអានដែលជាជនជាតិខ្មែរឬក៏បរទេស? បើគាត់មានបំណងចង់ចែករំលែកដល់អ្នកអានដែលជាជនជាតិខ្មែរដូចគ្នាមែននោះ គួរតែងាកមកសរសេរអក្សរខ្មែរវិញទៅល្អជាង កុំនិយមតែភាសាបរទេសខ្លាំងពេក ។ សូមងាកមកមើលប្រទេសក្បែរខាងយើងវិញ ដូចជាថៃ យួន និងឡាវ ជាដើម ពួកគេបានខិតខំបកប្រែទៅលើប្រព័ន្ធបណ្តាញសង្គមផ្សេងៗ គេហទំព័រធំៗរបស់បរទេស និងកម្មវិធីកុំព្យូទ័រ កម្មវិធីទូរស័ព្ទផ្សេងៗជាច្រើន ដើម្បីឲ្យអក្សរនិងភាសារបស់គេមាននៅលើរបស់អស់ទាំងនោះ ដើម្បីងាយស្រួលដល់អ្នកដែលមិនចេះភាសាបរទេស (អង់គ្លេស) អាចប្រើប្រាស់បានយ៉ាងរលូនជាមួយភាសាជាតិរបស់ខ្លួនឯងផ្ទាល់ ។ និងជាពិសេសគេខិតខំបកប្រែអត្ថបទផ្សេងៗពីភាសាបរទេសមកជាភាសាជាតិរបស់ខ្លួន ដើម្បីចែករំលែកដល់អ្នកអានឱ្យបានដឹងអំពីចំណេះដឹងផ្សេងៗរបស់បរទេស ណាស់តែខ្មែរខំតែសរសេរជាភាសាបរទេសឱ្យតែបរទេសអាន ចែករំលែកតែបរទេស ចុះខ្មែរគ្នាឯងដែលមិនអាចអានភាសាអង់គ្លេសបាននោះ បានទទួលអ្វីពីចំណេះដែលអ្នកឯងបានចែករំលែកនោះ?
ឈ្មោះថាជាកូនខ្មែរដែរ តែនិយាយភាសា និងសរសេរអក្សរខ្មែរមិនកើត ពេលខ្លះអាចយល់ន័យថាវាអ៊ីចឹង តែមិនដឹងនិយាយថាម៉េច នេះសមជាកូនខ្មែរដែលខំអួតប្រាប់គេដែរឬទេ? ខ្មែរអាចប្រឈមមុខនឹងការបាត់បង់អក្សរសាស្រ្តខ្លួន អាចប្រើប្រាស់អក្សរខុសពីក្បួនខ្នាតដើម ឬអាចវិវត្តផ្នែកអក្សរទៅទម្រង់ណាមួយផ្សេងទៀតក៏មិនដឹង ។ យើងដឹងថា ទម្រង់អក្សរដែលខ្មែរកំពុងតែប្រើប្រាស់សព្វថ្ងៃនេះ ត្រូវបានវិវត្តចំនួន ១០ ដងរួចមកហើយ ។ យើងពិបាកនឹងដោះស្រាយណាស់ បើសិនជាកូនខ្មែរមិនចង់អភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍអក្សរខ្លួននោះ ។
តើយើងមានអារម្មណ៍បែបណាដែរ? ជនជាតិយួន ដែលរស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ ទោះបីជាគេប្រើប្រាស់ភាសាខ្មែរសម្រាប់ទំនាក់ទំនង ក៏គេមិនចោលភាសាជាតិរបស់គេដែរ ជនជាតិចិននិយាយជាប្រចាំ ហើយគេតែងតែណែនាំកូនចៅគេឱ្យនិយាយាភាសារបស់ជាតិសាសន៍គេ លើសពីនេះទៅទៀតចិន និងយួន ថែមទាំងមានជាសមាគមន៍របស់ខ្លួនក្នុងទឹកដីខ្មែរទៀតផង ជនជាតិចាម ឬខ្មែរអ៊ីសស្លាមជាដើម សុទ្ធតែជាជនជាតិមួយដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តែគេមិនដែលចោលភាសាជាតិរបស់គេទាល់តែសោះ ។ គួរតែភ្ញាក់ខ្លួនខ្លះៗហើយសម្រាប់អ្នកដែលនិយមភាសាបរទេស ក្រឡេកមកយល់ឱ្យច្បាស់ពីភាសាជាតិខ្លួនវិញម្តង ព្រោះយើងជាជនជាតិខ្មែរ មានឈាមជ័រជាខ្មែរ មិនមែនឈាមបរទេសទេ ឬមួយក៏គិតថា មានមោទនភាពខ្លាំងណាស់នៅពេលដែលខ្លួនអាចយល់ សរសេរ និងនិយាយភាសាបរទេសបានល្អ ឯភាសាខ្មែរបានត្រឹមតែយល់ តែរកនឹកនិយាយមិនចេញនោះ ។
បើសិនជាយើងនៅតែធ្វើសកម្មភាពដូចសព្វថ្ងៃនេះ នោះអនាគតទៅ ប្រាកដជាធ្វើឲ្យខ្មែរបាត់បង់នូវភាសាជាតិនៅថ្ងៃណាមួយជាមិនខាន ហើយសព្វថ្ងៃនេះខ្មែរក៏កំពុងតែប្រើប្រាស់ភាសាជាតិខ្លួនបែបអាណាធិបតេយ្យផងដែរ ។
ដំណោះស្រាយមាន ២ ធំៗគឺ
ទី១- កត្តាខ្លួនឯងផ្ទាល់
– ត្រូវអប់រំខ្លួនឯង គោរព និងឱ្យតម្លៃទៅលើអ្វីដែលជារបស់ជាតិខ្លួនឯង មានស្មារតីជាតិនិយម តែកុំជ្រុលពេក ។
ទី២- កត្តាសង្គម
– រដ្ឋត្រូវអប់រំចាប់ពីថ្នាក់ក្រោមរហូតដល់ថ្នាក់ឧត្តម ឱ្យកូនខ្មែរប្រាកដខ្លូនឯងថា អាចប្រើប្រាស់អក្សរសាស្ត្រដោយមិនខុសត្រឹមត្រូវតាមក្បូនខ្នាត ចំពោះគ្រូ ក៏ត្រូវប្រាកដថា ជាជនជាតិខ្មែរ មានសញ្ញាប័ត្រគ្រប់គ្រាន ដើម្បីបង្រៀនកូនខ្មែរ អំពីអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ ជាពិសេសទៅទៀតនោះ ត្រូវតែបណ្តុះកូនខ្មែរឱ្យមានគំនិតជាតិនិយម ។
– រដ្ឋគួរតែបង្កើតកម្មវិធីបង្ហាញ និងកែតម្រូវ នូវវអក្ខរាវិរុទ្ធនិងអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ នៅតាមបណ្តាទូរទស្សន៍ជាតិនានាឱ្យបានទូលំទូលាយបំផុត ជាជាងផ្សព្វផ្សាយនូវផលិតផលស្រាជាដើមនោះ ។
– ក្រសួងព័ត៌មានគួរតែគ្រប់គ្រងទៅលើអក្ខរាវិរុទ្ធខ្មែរដែលបានផ្សាយចេញតាមបណ្តាទូរទស្សន៍នានដើម្បីជៀសវាងការផ្សាយទៅខុស ។ បើផ្សាយរបស់គេខុសវាមិនអីទេ តែបើផ្សាយរបស់ខ្លួនឯងខុសវិញនោះមិនដឹងជាយកមុខទៅទុកនៅឯណានោះទេ ។
– បណ្តាវិទ្យុក្នុងស្រុកនានា គួរតែជ្រើសរើសបុគ្គលិកណាដែលចេះអក្សរខ្មែរច្បាស់លាស់ ទាំងការសរសេរ និងការប្រើប្រាស់ពិសេសគឺការនិយាយស្តី ច្បាស់ៗ និងត្រូវតាមក្បួនខ្នាតនៃអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ ព្រមទាំងជាបុគ្គលដែលមានសីលធម៌ក្នុងខ្លួនផងដែរ ។ ដោយមិនលើតែសម្លេងពីរោះនោះទេ ព្រោះបុគ្គលទាំងនេះគឺជាអ្នកអប់រំដោយប្រយោល ទៅទូទាំងផ្ទៃប្រទេសចុះបើគាត់ផ្សាយទៅសុទ្ធតែខុស នោះមិនមានន័យថា យើងអប់រំឱ្យគេខុសទៅហើយទេ? ដូចគ្នានឹងបណ្តាទូរទស្សន៍ក្នុងស្រុកនានាផងដែរ គួរតែជ្រើសរើសបុគ្គលិកដែលចេះអក្សរខ្មែរច្បាស់លាល់ ពិសេសការបញ្ចេញសូរសម្លេង និយាយឱ្យបានច្បាស់កុំគិតថា ឱ្យតែស្អាតបានធ្វើពិធីករ ទោះបីជាមិនទាន់រៀនចប់ថ្នាក់អនុវិទ្យាល័យក្តី និយាយខុសក៏មិនអីដែរឱ្យតែស្អាត និយាយយូរទៅនឹងល្អហើយ នោះគឺបញ្ហាប្រឈមយ៉ាងខ្លាំងចំពោះកិត្តិយសជាតិ និងស្ថាប័នដែលខ្លួនបម្រើការងារផង ។
បើយើងក្រឡេកបែរមើលប្រវត្តិអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ ពីជំនាន់សម្តេចជួនណាត រហូតមកដល់ថ្ងៃ ១៧ មេសា ១៩៧៥ អ្នកប្រាជ្ញខ្មែរទាំងឡាយជំនាន់នោះធ្វើការរួមគ្នា ស្រាក់ដៃទាំងក្រុមៗយ៉ាងសស្រាក់សស្រាំ ដើម្បីការអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍន៍អក្សរសាស្រ្តជាតិខ្មែរណាស់ មិនថាគោលជំហរនយោបាយរបស់ប្រទេសខ្មែរបានផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងណាឡើយ ចុះហេតុអ្វីក៏សម័យនេះ កូនខ្មែរបែរជាបង្វែរទិស១៨០ដឺក្រេ ទៅរកការបំភ្លេចនូវអត្តសញ្ញាណជាតិខ្លួនឯងទៅវិញ ៕
អត្ថន័យស្នេហានៅក្នុងអក្សរសិល្ប៍បុរាណ និងសម័យទំនើប
នៅក្នុងរឿងរាមកេរ្តិ៍ រឿងសាស្រ្តាល្បែងនានា ក៏ដូចជានៅក្នុងប្រលោមលោកសម័យទំនើបបញ្ហាស្នេហាជាបញ្ហាមួយដ៏សំខាន់មិនអាចប្រកែកបាន ។ នៅក្នុងរឿងរាមកេរ្តិ៍ ព្រះរាមនិងបរិវារធ្វើសង្រ្គាមជាមួយយក្សទសមុខព្រោះតែរឿងនាងសេដា រីឯនៅក្នុងរឿងពុទ្ធិសែន ឬរឿងនាងពីរដណ្តប់ នាងកង្រីឈឺដល់ស្លាប់ក៏ព្រោះតែបាត់បុរសជាទីស្នេហា រឿងផ្កាស្រពោន របស់លោកនូ ហាច ក៏ដូចគ្នាអ៊ីចឹងដែរ ។ នៅក្នុងរឿងបីសាចស្នេហា របស់លោកញ៉ុក ថែម នាងសារុន កើតចិត្តសងសឹកចង់សម្លាប់នាងសារីជាបង ក៏ព្រោះតែចៅក្រមរ៉ប ជ្រើសរើសនាងសារី ហើយនៅទីបំផុតក៏សម្លាប់ខ្លួនតែម្តង ។ ចំពោះរឿងទំទាវ ទោះបីនាងទាវបានបោះបង់ទុំចោល ហើយទៅរៀបការជាមួយម៉ឹន ឃួន វិញក្តីក៏សម្រេចសម្រួចទៅសុខចិត្តស្លាប់ទៅតាមទុំដដែលជាដដែល បើនិយាយពីរឿងកាកីវិញ ដែលជារឿងកើតមានឡើងនៅក្នុងមជ្ឈដ្ឋានអភិជន សេចក្តីស្នេហាមានលក្ខណៈប្រាដកនិយមបំផុតគឺប្រៀបបានទៅនឹងទស្សនៈ រាមច្ចនៈមហាបណ្ឌិត ឬរបស់លោកនាគ ប្រទិព្វ អ្នកដែលបានចងក្រងរឿង ស្រីហិតោបរទេស ដូច្នេះដែរ ។
តាមការពិតទៅរឿងស្នេហាដែលអ្នកនិពន្ធទាំងនោះបានលើកឡើងសុទ្ធតែមានលក្ខណៈខុសគ្នាទាំងអស់ ទោះជាយ៉ាងណាក្តីគេសង្កេតឃើញថាសេចក្តីស្នេហាដែលមានថាមពលដ៏ខ្លាំងក្លាច្រើនជាសេចក្តីស្នេហាដែលជួបនឹងឧបសគ្គ ជួនកាលទៅជាឧបសគ្គសង្គម ឧបសគ្គគ្រួសារ ឧបសគ្គនយោបាយ ប៉ុន្តែបញ្ហាស្នេហាត្រីកោណមិនសូវបានត្រូវអ្នកនិពន្ធខ្មែរលើកយកមកលាតត្រដាងឲ្យបានពិស្តារប៉ុន្មានទេ ។
តើស្នេហាជាអ្វីទៅ បានជាបង្កើតរឿងច្រើនបែបនេះ?
នៅក្នុងរឿងរាមកេរ្តិ៍ សេចក្តីស្នេហាកើតចេញពីសម្ផស្សដ៏អស្ចារ្យគ្មានអ្វីអាចប្រៀបផ្ទឹមបានរបស់នាងសេដា គឺជាកម្មវត្ថុនៃការប៉ងប្រាថ្នារបស់អ្នកមានរិទ្ធិអំណាច គ្មានអ្នកមានរិទ្ធិអំណាចណាម្នាក់អាចបាត់បង់នាងបាននោះឡើយ ព្រោះសម្ផស្សដ៏អស្ចារ្យគ្មានពីរនេះក៏ជានិមិត្តរូបនៃអំណាចដូច្នេះដែរ គឺអំណាចគ្រប់គ្រងទៅលើមនោសញ្ចេតនារបស់ស្ត្រីភេទ ទន្ទឹមនឹងអំណាចអាណាចក្រទាំងមូល ។ សេចក្តីស្នេហារវាងទុំនិងទាវជាស្នេហាដែលកើតចេញពីការរំភើបទៅវិញទៅមក គឺស្នេហាម្យ៉ាងដែលពុំអាចឋិតថេរបានឡើយកាលណារស់នៅផ្អួមជូរជាមួយគ្នាយូរពេក ។ យ៉ាងណាមិញសេចក្តីស្នេហារបស់នាងកាកី ទៅលើរូបស្ដេចព្រហ្មទន្ត បានរលត់ទៅវិញព្រោះតែការអផ្សុក ប៉ុន្តែបានកើតមានម្តងទៀតនៅពេលដែលនាងកាកី មានការរំភើបទៅលើសម្ផស្សនៃបុរសម្នាក់ទៀត រីឯសេចក្តីស្នេហារបស់នាងកង្រីទៅលើពុទ្ធិសែនវិញគឺជាសេចក្តីស្នេហាដាច់ខាត គឺស្នេហាដ៏បរិសុទ្ធដែលគេ អានបន្ថែម…
គួរតែប្រយ័ត្នប្រយែងក្នុងការប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក
យើងឃើញថាសព្វថ្ងៃនេះបណ្តាញសង្គមតាមអ៊ីនធ័រណិតដែលគេឲ្យឈ្មោះថាហ្វេសប៊ុក កំពុងតែពេញនិយមខ្លាំងនៅពាសពេញពិភពលោក ។ ហើយប្រជាជនខ្មែរជាច្រើន ជាពិសេសពួកយុវវ័យ បានប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុកស្ទើរតែគ្រប់គ្នា ក៏ប៉ុន្តែមួយចំនួនធំមិនបានដឹងពីហានិភ័យដែលកើតចេញពីការប្រើហ្វេសប៊ុកនេះទេ ។ តើអ្វីៗដែលគេសរសេរ ឬ Post នៅលើហ្វេសប៊ុកនោះ ថាតើគេរាប់ថាជាសកម្មភាពដែលធ្វើនៅទីឯកជន ឬក៏នៅទីសាធារណៈ? ហើយអាចមានផលវិបាកអ្វីខ្លះតាមផ្លូវច្បាប់ ? បើតាមជាក់ស្តែងអ្នកប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុកមួយចំនួនធំ ស្មានថាការប្រើប្រាស់ ឬសកម្មភាពផ្សេងៗរបស់ពួកគេវាកម្រិតនៅក្នុងបន្ទប់គេង ឬក៏នៅលើកុំព្យូរទ័រ និងទូរស័ព្ទរបស់ពួកគេតែប៉ុណ្ណោះ ។ តែតាមពិតរឿងនេះគឺវាអាស្រ័យទៅនិងការកំណត់ Privacy Sittings (ជម្រើសនៃការកំណត់ឯកជនភាព) ប្រសិនបើអ្នកប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុកមិនបានកំណត់ការសម្ងាត់នេះទេ គឺថានរណាៗក៏អាចចូលមើល Profile របស់ខ្លួនបាននោះ គឺវាប្រាកដណាស់ថា Profile មួយនោះគឺត្រូវចាត់ទុកថាជាទីសាធារណៈ ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើមានការកម្រិត ឲ្យមានមិត្តភក្តិដែលខ្លួនស្គាល់មួយចំនួនតូចប៉ុណ្ណោះដែលអាចចូលមើល Profile របស់ខ្លួនបាន នេះបានត្រូវចាត់ទុកថាជារបស់ឯកជន ។ បញ្ហានៅត្រង់ថា ចុះបើទំព័រផ្ទាល់ខ្លួននោះ មិត្តភក្តិរបស់គេមានចំនួនច្រើនរហូតដល់ទៅរាប់រយ រាប់ពាន់នាក់ តើទំព័រនោះនៅតែចាត់ទុកថាជាទំព័រឯកជនទៀតឬក៏យ៉ាងណា? នេះគឺនៅមិនទាន់មានចម្លើយជាក់លាក់នោះទេ តែទោះជាយ៉ាងណាក៏មានសាលក្រមនៅតាមបណ្តាប្រទេសជឿនលឿនមួយចំនួនបានសម្រេចទៅលើបញ្ហានេះ សាលក្រមមួយនៅឆ្នាំ ២០០៩ អ្នកប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុកដែលមានមិត្តភក្តិត្រឹម ១៥០នាក់ប៉ុណ្ណោះ ដែលតុលាការបានសម្រេចថា Profile របស់អ្នកប្រើប្រាស់ណ្ណឹងមិនមែនជាទំព័រសាធារណៈ ។ ប៉ុន្តែពេលថ្មីនេះតុលាការបានសម្រេចថាអ្នកប្រើប្រាស់ដែលមានមិត្តភក្តិត្រឹមតែ ៦៧នាក់ចុះក្រោមមានន័យថាអ្នកប្រើប្រាស់នេះមិនមានបំណងចែកចាយទិន្ន័យជាសាធារណៈនោះទេ ហើយត្រូវបានចាត់ទុកថាជាទីឯកជន និងស្ថិតនៅក្រោមការការពាររបស់ច្បាប់ ។ យ៉ាងណាមិញបើយើងក្រឡេកមើលទៅអ្នកប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុកសព្វថ្ងៃនេះគឺអ្នកប្រើប្រាស់ម្នាក់ គឺមានមិត្តភ័ក្តិយ៉ាងហោចណាស់ក៏ចាប់ពី ១២០នាក់ឡើងទៅលើដែរ អ៊ីចឹងទៅបើយើងយោងទៅតាមសេចក្តីសម្រេចខាងលើណ្ណឹង ចំពោះការបែងចែករវាងទីសាធារណៈ និងឯកជន គឺវាសឹងតែគ្មានទាល់តែសោះនៅលើហ្វេសប៊ុក គឺថាសុទ្ធតែជាទីសាធារណៈទាំងអស់ ។ ហើយនៅពេលដែលទំព័រហ្វេសប៊ុកណាមួយ របស់នរណាម្នាក់ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាទីសាធារណៈនោះ រាល់វិធានច្បាប់ដែលមានគោលដៅក្នុងការការពារ ឯកជនរបស់បុគ្គលនោះ គឺមិនត្រូវយកមកអនុវត្តន៍ទេនៅពេលនេះ ។
ចំពោះការ post រូបភាព រូបថតក៏ជារឿងនិយមយ៉ាងខ្លាំងដែរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុក តើអ្នកដែលមានទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្ទាល់ខ្លួននឹង អាចចេះតែយករូបភាពណាមកដាក់នៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនបានដែរទេ? ហើយការយករូបថតអ្នកដទៃមក post នៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនអាចជាការរំលោភសិទ្ធិបុគ្គលដែលជាម្ចាស់រូបណ្ណឹងដែរឬទេ? តាមពិតគេអាចដាក់រូបភាពណានៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុកក៏បានដែរ ឲ្យតែបុគ្គលដែលជាអ្នក Post ណ្ណឹងគឺជាម្ចាស់របស់រូប ដូចជារូបថតទេសភាព រូបថតដំណើរកំសាន្តផ្ទាល់ខ្លួន អីផ្សេងៗ… ។ល។ ហើយរូបភាពទាំងនោះមិនត្រូវផ្ទុយអំពីសីលធម៌ ឬក៏ទំនៀមទំលាប់ល្អរបស់សង្គម ឧទាហរណ៍៖ រូបអាសអាភាស ជាដើម ដែលត្រូវហាមឃាតដោយច្បាប់ពត៌មានឆ្នាំ ១៩៩៥ ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតបើសិនរូបភាពណា ដែលមានរូបអ្នកដទៃ អ្នកដែល post រូបភាពនោះត្រូវតែទទួលបានការព្រមព្រៀងពីម្ចាស់រូបនោះសិន ទើបអាចយកមកដាក់បង្ហាញក្នុងទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនបាន ។ ត្រង់នេះ អានបន្ថែម…
តើអ្នកហ៊ានចូលរួមជាមួយ ឡូយ៩ ដែរទេ?
អង្គការ BBC World Service Trust កំពុងដំណើរការយុទ្ធនាការណ៍ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយចម្រុះដ៏ធំមួយ ក្រោមការទទួលជំនួយពីកម្មវិធីអភិវឌ្ឍសហប្រជាជាតិ UNDP ។ យុទ្ធនាការណ៍នេះនឹងគាំទ្រយុវជន ឱ្យមានការចូលរួមក្នុង ការងារសង្គម ហើយនឹងចាប់ផ្តើមនៅដើមឆ្នាំ ២០១២ នេះ ។
នៅក្នុងគម្រោងលើកនេះ អង្គការ BBC World Service Trust និងផលិតនូវរឿងភាគមួយ ដែលនិយាយអំពីជីវិតយុវជនមួយក្រុមនៅជនបទ ហើយពួកគេធ្វើការជាមួយគ្នា ដើម្បីសម្រេចគោលដៅមួយ ។
ដូច្នេះអង្គការ BBC World Service Trust ត្រូវការជ្រើសរើសតួសម្តែង និងពិធីករពិធីការិនីសម្រាប់កម្មវិធីទូរទស្សន៍ យុវវ័យ ឡូយ៩ ដែលមានលក្ខណៈសម្បត្តិដូចខាងក្រោម ៖
- លក្ខណៈសម្បត្តិរបស់តួប្រុស និង តួស្រី (ត្រូវការច្រើននាក់)
- មានអាយុពី ១៥ ទៅ ២៥ ឆ្នាំ
- មានទេពកោសល្យ ភាពក្លាហាន និង ស្រឡាញ់ការសម្តែង
- មានរូបសម្បត្តិសមរម្យ ហើយពុំចាំបាច់មានបទពិសោធន៍ក្នុងការសម្តែងអ្វីទេ ។
- លក្ខណៈសម្បត្តិរបស់ពិធីករ និង ពិធីការិនី (៥នាក់)
- អាយុពី ១៥ ទៅ ២៥ ឆ្នាំ
- មានរូបសម្បត្តិសមរម្យ រួសរាយរាក់ទាក់
- មានទេពកោសលក្នុងការនិយាយ មានភាពក្លាហាន ស្រឡាញ់ការងារជាពិធីករ ហើយពុំចាំបាច់មានបទពិសោធន៍ពីមុនមក ។
រាល់បេក្ខជន និងបេក្ខនារីដែលមានចំណាប់អារម្មណ៍ អាចមកចូលរួមការសាកល្បង សមត្ថភាពនៅ ដេប៉ាតម៉ងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និង សារគមនាគមន៍ ដែលមានអាសយដ្ឋាន តាមបណ្តោយ មហាវិថីសហព័ន្ធរូស្ស៊ី (ស្ថិតក្នុងបរិវេណ វិទ្យាស្ថានភាសាបរទេស IFL) នៅថ្ងៃ អាទិត្យ ទី ២៣ តុលា ចាប់ពីម៉ោង ៩ ព្រឹក ដល់ម៉ោង ៦ ល្ងាច ។
ពត៌មានបន្ថែមអាចទំនាក់ទំនងតាមទូរស័ព្ទលេខ ០៩៥ ៧៧៧ ០៦៨
ឡាយ ឡង់ឌី PERSONAL BLOG 
ការបញ្ចេញមតិរបស់អ្នកទស្សនា