បណ្ណសារ
វិភាគរឿងស្នេហារវាងទុំនឹងទាវ
រឿងទុំទាវជារឿងដែលខ្មែរគ្រប់រូបចេះចាំស្ទាត់ហើយយកមកនិយាយតៗគ្នាឥតមានដាច់រហូតមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ។ បើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវអក្សរសាស្រ្តរឿងនេះគឺជារឿងពិតដែលកើតមានឡើងនៅសម័យលង្វែកគឺនៅសតវត្សទី១៦ ទោះបីរឿងនេះត្រូវបានហាមឃាត់មិនឲ្យយកមកនិយាយនៅខេត្តត្បូងឃ្មុំតាំងពីសម័យនោះមកក្តី ក៏នៅឆ្នាំ១៩១៥ គឺនៅក្នុងរាជ ហ្លួង ស៊ីសុវត្ថិ លោកគ្រូព្រះបទុមត្ថេរសោម ចៅអធិការវត្តកំព្រៅ ស្រុកស៊ីធរកណ្តាល ខេត្តព្រៃវែង បានយកមករៀបរៀងទុកជាកេរ្តិ៍ដំណែលដែរ គឺជាវន្តកម្មអក្សរសិល្ប៍មួយដ៏ល្អប្រណីតសរសេរជាកាព្យពាក្យប្រាំពីរពីដើមដល់ចប់។ នៅឆ្នាំ១៩៤២ ក្នុងរាជព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ កវី នូកន បានយកសរសេរម្តងទៀត ប៉ុន្តែបានប្រែឈ្មោះថារឿង ទាវឯក ដូច្នេះវិញ តាក់តែងជាកាព្យពាក្យប្រាំបី រឿងទាវឯករបស់ឧកញ៉ា វិបុលរាជសេនា នូកន ក៏មានគេស្គាល់ច្រើនណាស់ដែរព្រោះមានពន្លឺថ្មីៗជាច្រើនទៀត។
បើតាមលោក លី ថៀមតេង កវីសន្ធរម៉ុកក៏បាននិពន្ធរឿងនេះដែរប៉ុន្តែច្បាប់ដើមរកពុំឃើញគឺគ្រាន់តែឃើញសំណៅខ្លះៗរប៉ាត់រប៉ាយហើយមិនគ្រប់គ្រាន់។ ចំណែកឯបណ្ឌិត ឃីង ហុកឌី វិញនៅក្នុងមាលិបទអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរសតវត្សទី១៩ របស់លោកនៅត្រង់ទំព័រ២០០ លោកគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថានៅឆ្នាំ១៩៦០ សាស្រ្តាចារ្យមួយក្រុមបានបោះផ្សាយរឿងទុំទាវមួយដែលគេសន្និដ្ឋានថាជាស្នាដៃសន្ធរម៉ុក ហើយដែលលោក ហង់ ធន់ហាក់ បានសរសេរអំពីប្រវត្តិរបស់កវីរូបនេះនៅក្នុងទំព័រខាងមុខ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី ក៏ដំណើររឿងមិនខុសពីគ្នាដែរ រីឯការបកស្រាយសារៈនៃរឿងក៏ប្រហាក់ប្រហែលគ្នាដែរ ទោះបីពុំទាន់មានលក្ខណៈស៊ីជម្រៅប្រមាណក្តីមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ជាទូទៅគេយល់ថារឿងទុំទាវនេះជារឿងស្នេហាដ៏ល្អបរិសុទ្ធរវាងទុំនឹងទាវ ព្រោះនៅពេលដែលទុំត្រូវពួកអរជួន ម៉ឺនងួនយកទៅសម្លាប់ចោល នាងទាវក៏សម្លាប់ខ្លួនទៅជាមួយដែរ ដូច្នេះឃើញថាសេចក្តីស្មោះត្រង់របស់នាងទាវចំពោះទុំជាការមួយដែលគេពុំអាចប្រកែកបាន។ រីឯបញ្ហាដែលគេចោទសួរគឺថា តើនារីម្នាក់ដែលមានសេចក្តីស្នេហាដ៏ធំធេងចំពោះបុរសម្នាក់អាចរក្សាបានស្មារតីគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបំពេញចិត្តម្តាយហើយបោះបង់បុរសជាទីស្នេហារបស់គេបានទេ? ជាទូទៅសេចក្តីស្នេហាគឺគ្រប់ដណ្តប់ទៅលើអ្វីៗទាំងអស់ ប៉ុន្តែនៅក្នុងអរិយធម៌ខ្មែរទោះស្នេហានោះមានទំហំធំប៉ុណ្ណាក៏ដោយក៏គេមិនអាចឬមិនហ៊ានប្រឆាំងនិងឪពុកម្តាយបានដែរ។ ជាការពិតហើយដែលថាសេចក្តីស្នេហាទាវចំពោះទុំជាសេចក្តីស្នេហាដ៏ធំ ព្រោះនាងទាវហ៊ានរួមរ័ក្សជាមួយទុំដោយមិនឲ្យម្តាយដឹង ហើយនៅពេលនោះទុំទើបនឹងចាក់សិក្ខាបទដោយចិត្តឯងទៀតផង តាមការពិតចំណុចសំខាន់ដែលគេពុំបានកត់សម្គាល់គឺថានៅពេលនោះឯងជាពិសេសនៅពេលដែលនាងទាវបានឃើញទុំជាលើកដំបូងបង្អស់ សេចក្តីស្នេហារវាងអ្នកទាំងពីរពិតជាមានលក្ខណៈខ្លាំងអស្ចារ្យមែនគឺលែងគិតពីអ្វីទៀតទាំងអស់ ប៉ុន្តែក្រោយមកគឺក្រោយពេលអ្នកទាំងពីរបានត្រូវព្រះរាជារៀបការឲ្យ សេចក្តីស្នេហានោះក៏បានបាត់ឥទ្ធិពលបន្តិចម្តងៗ ដោយមិនដឹងខ្លួនដែរ។ អានបន្ថែម…
មហាចោរនៅទល់ដែន
នៅចន្លោះឆ្នាំ ១៩៥២ ១៩៥៦ ស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរបានផុសឡើងព្រោងព្រៀតប្រលោមលោកខ្មែរត្រូវបានគេនិយមច្រើនទៅៗតាំងពីពេលនោះមកដែរ គឺនៅសម័យនោះហើយដែលលោក សាង សាវាត បាននិពន្ធរឿងមហាចោរនៅទល់ដែន បោះពុម្ពផ្សាយជាលើកដំបូងបង្អស់នៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៥៥។ រឿងមហាចោរនៅទល់ដែននេះលើកឡើងអំពីវីរៈភាពរបស់មេទ័ពម្នាក់ឈ្មោះ មានន្ទ កាលពីឆ្នាំ ១៨៦៥ គឺជំនាន់សៀមប៉ុនប៉ងយកទឹកដីខ្មែរ មានន្ទ ជាកូនអ្នកគ្រប់គ្រងខេត្តសិរីសោភ័ណម្នាក់ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា ព្រះកំពុត ព្រះកំពុត ដែលចូលដៃជានឹងសៀមហើយដែលកាន់អំណាចផ្តាច់ការនៅក្នុងខេត្តនោះ។ មានន្ទ ចាប់ចិត្តស្នេហាទៅលើនាង ទេវី ដែលជាកូនស្រីរបស់អ្នកស្នេហាជាតិម្នាក់ឈ្មោះ វិសេសក្លាហាន ពោលគឺសត្រូវរបស់ព្រះកំពុត ។ នៅក្នុងរាត្រីមួយបន្ទាប់ពីបានដឹងថាទេវីជាកូនស្រីបានលបលួចទៅជួបមានន្ទ វិសេស ក្លាហាន បានចាប់បង្ខំឲ្យគូរស្នេហ៍ទាំងពីររៀបការទាំងកណ្តាលរាត្រី រៀបការកូនស្រីរួចហើយវិសេសក្លាហានក៏ដាច់ខ្យល់ស្លាប់បាត់ទៅ។ មានន្ទមានប្អូនប្រុសម្នាក់ឈ្មោះកាមាដែលពូកែខាងសិល្ប៍សាស្រ្តដូចគ្នាប៉ុន្តែដែលមានចិត្តឃោរឃៅ កាមាក៏ចាប់ចិត្តប្រតិព័ត្តទៅលើរូបនាងទេវីដែរ ពេលមានន្ទចេញទៅធ្វើប្រតិបត្តិការណ៍សឹក កាមាបានទៅចែចង់នាងទេវីប៉ុន្តែពុំបានសម្រេច ទោះបីនាងទេវីមានគត៌ពោរពោះទៅហើយក្តី ក៏កាមានៅតែមកសាកល្បងបណ្តាចចំណងស្នេហារវាងនាងទេវីនឹងមានន្ទជារឿយៗដែរ។
មានន្ទចេញទៅច្បាំងរាប់ខែមិនឃើញវិលមកវិញសោះ នាងទេវីរងចាំដោយក្តីអស់សង្ឃឹមប៉ុន្តែនៅតែរក្សាការស្មោះត្រង់ជានិច្ចចំពោះមានន្ទ នាងសម្រាលកូនស្រីមួយនៅក្នុងភាពឯកឯងនៅក្នុងភាពកំសត់ពន់ពេកក្រៃ នាងឲ្យឈ្មោះកូននោះថា បុទុម។ ថ្ងៃមួយនាងបានដឹងថាមានន្ទជាប្តីបានត្រឡប់មកវិញ នៅពេលនោះកាមាបានចាប់បុទុមធ្វើជាថ្នូរហើយបង្ខំឲ្យនាងមិននិយាយរកមានន្ទអ្វីទាំងអស់ បើពុំធ្វើតាមទេកាមានឹងសម្លាប់កូននាងចោល។ នាងទេវីគ្មានជម្រើសអ្វីទៀតក្រៅពីធ្វើតាមកាមាទេ បន្ទាប់ពីឆាកល្ខោនដ៏គួរឲ្យសង្វេគនេះ មានន្ទខឹងនឹងប្រពន្ធយ៉ាងខ្លាំងហើយក៏រត់ចេញពីផ្ទះបាត់ទៅ។ អានបន្ថែម…
តើប៉ាហ៊ានលោតចុះក្រោមក៏អត់?
កូន៖ ប៉ា!!! ប៉ាថាលោតចុះទៅនឹងត្រូវស្លាប់មែនទេ?
ឪពុក៖ អត់ដឹងដែរ.. ព្រោះប៉ាអត់ដែលធ្លាប់លោតចុះទៅម្តងណាឡើយ ។
កូន៖ ប៉ាមិនហ៊ានលោតចុះទៅមែនឬទេ?
ឪពុក៖ ទេ……..
កូន៖ ហេតុអ្វីប៉ាមិនលោតចុះក្រោមលមើលទៅ?
ឪពុក៖ ប៉ាខ្លាច……
កូន៖ អ៎ាវ….??? ខុសគ្នាត្រង់ណាណ្ណឹង
ឪពុក៖ សេចក្តីក្លាហ៊ានគេប្រើពេលធ្វើអំពើល្អ
……..សេចក្តីខ្លាចគេប្រើក្នុងពេលដែលកំពុងធ្វើអ្វីមួយមិនល្អ
……..”ត្រូវចាំទុកណា៎កូនប៉ា..”
ល្បើកចចក
នៅឆ្នាំ ១៨៧៤ កវីសន្ធរមុខ ដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញខាងវោហានៅជំនាន់លួង សុវណ្ណកោដ ឬលួង នរោត្តម្ត បាននិពន្ធរឿងមួយដែលលោកដាក់ចំណងជើងថា ល្បើកចចក ។ ល្បើកចចក រៀបរាងជាបទកាកិតិផង ជាបទពំនោលផង រឿងល្បើកចចកនេះ ពុំមែនត្រឹមតែមានលក្ខណៈកំសត់ប៉ុណ្ណោះទេ គឺថែមទាំងមានជម្រៅទស្សនៈវិជ្ជាមួយគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ទៀតផង ។ ឧញ៉ា សន្ធរ វោហាមុខ ដែលចាប់កំណើតនៅឆ្នាំ ១៨៣៤ ជំនាន់ស្តេច អង្គ ឌួង ហើយទទួលមរណៈភាពនៅឆ្នាំ ១៩០៨ ឬឆ្នាំ ១៨៩៥ បើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវខ្លះ ។ ឧញ៉ា សន្ធរមុខ ជាអ្នកប្រាជ្ញខ្មែរម្នាក់ដែលចេះដឹងរឿងរ៉ាវក្នុងប្រទេសនឹងក្រៅប្រទេសយ៉ាងច្បាស់ ហើយបាននិពន្ធរឿងជាច្រើន ដូចជារឿងទុំទាវ រឿងទេវន្ត រឿងសិង្ហនាថ រឿងល្បើកចចកនេះជាដើម ចំពោះរឿងទុំទាវអ្នកសិក្សាជាច្រើនពុំបានអានស្នាដៃរបស់លោកទេ គឺស្គាល់តែស្នាដៃរបស់ព្រះបុទុម ថេរសោម ឬរឿងទាវឯក របស់កវីនូ កន តែប៉ុណ្ណោះ ។ ចំពោះរឿងល្បើក ចចក ដែលលើកយកមកបរិយាយនេះជារឿងដែលសាកល្បងពន្យល់ឲ្យយល់និងឃើញថាមហិច្ឆតាគ្មានព្រំដែន គ្រាន់តែជាការផ្សងព្រេងមួយដែលនៅទីបំផុតតែងតែនាំសត្វលោកទៅការវិនាសអន្តរាយ កាលណាគេពុំយល់អំពីក្រិតក្រមរបស់ពិភពលោក និងសង្គមមនុស្ស ។ សត្វចចកដែលនៅក្នុងរឿងនេះជានិមិត្តរូបនៃមនុស្សដែលបានជួបឱកាសល្អច្រើននៅក្នុងជីវិត ប៉ុន្តែដែលពុំយល់អ្វីទាំងអស់អំពីព្រំដែននៃទីតាំងនីមួយៗ ហើយសម្រេចសម្រួចទៅពុំដឹងជាចង់បានអ្វីឲ្យពិតប្រាកដ ។
ល្បើកចចកជារឿងរបស់ចចកមួយដែលបន្ទាប់ពីបានិងមេរបស់វាស្លាប់ចោលអស់ទៅ បានជួបនិងចចកញីមួយដែលតែលតោលដូចគ្នាហើយក៏សម្រេចយកគ្នាជាគូជីវិតតែម្តង ។ ប៉ុន្តែដោយពុំយល់អំពីចៃដន្យដ៏ល្អនេះចចកឈ្មោលស្រមើស្រមៃចង់ក្លាយខ្លួនទៅជាព្រះអាទិត្យដែលមានរស្មីចែងចាំងនៅលើផែនធរណីទាំងមូល ។ កាលបើបានឮថាចចកយើងប្រាថ្នាដូច្នេះ ប្រេតយក្សក៏ប្រាប់ថាមិនមែនជាការពិបាកទេ តែត្រូវផ្តាច់ជីវិតខ្លួនឯងហើយត្រូវយកសាច់ឈាមប្រទានដល់យក្សបិសាច ។ ចចកយើងសម្រេចបោះបង់ប្រពន្ធគឺ អានបន្ថែម…
អត្ថន័យស្នេហានៅក្នុងអក្សរសិល្ប៍បុរាណ និងសម័យទំនើប
នៅក្នុងរឿងរាមកេរ្តិ៍ រឿងសាស្រ្តាល្បែងនានា ក៏ដូចជានៅក្នុងប្រលោមលោកសម័យទំនើបបញ្ហាស្នេហាជាបញ្ហាមួយដ៏សំខាន់មិនអាចប្រកែកបាន ។ នៅក្នុងរឿងរាមកេរ្តិ៍ ព្រះរាមនិងបរិវារធ្វើសង្រ្គាមជាមួយយក្សទសមុខព្រោះតែរឿងនាងសេដា រីឯនៅក្នុងរឿងពុទ្ធិសែន ឬរឿងនាងពីរដណ្តប់ នាងកង្រីឈឺដល់ស្លាប់ក៏ព្រោះតែបាត់បុរសជាទីស្នេហា រឿងផ្កាស្រពោន របស់លោកនូ ហាច ក៏ដូចគ្នាអ៊ីចឹងដែរ ។ នៅក្នុងរឿងបីសាចស្នេហា របស់លោកញ៉ុក ថែម នាងសារុន កើតចិត្តសងសឹកចង់សម្លាប់នាងសារីជាបង ក៏ព្រោះតែចៅក្រមរ៉ប ជ្រើសរើសនាងសារី ហើយនៅទីបំផុតក៏សម្លាប់ខ្លួនតែម្តង ។ ចំពោះរឿងទំទាវ ទោះបីនាងទាវបានបោះបង់ទុំចោល ហើយទៅរៀបការជាមួយម៉ឹន ឃួន វិញក្តីក៏សម្រេចសម្រួចទៅសុខចិត្តស្លាប់ទៅតាមទុំដដែលជាដដែល បើនិយាយពីរឿងកាកីវិញ ដែលជារឿងកើតមានឡើងនៅក្នុងមជ្ឈដ្ឋានអភិជន សេចក្តីស្នេហាមានលក្ខណៈប្រាដកនិយមបំផុតគឺប្រៀបបានទៅនឹងទស្សនៈ រាមច្ចនៈមហាបណ្ឌិត ឬរបស់លោកនាគ ប្រទិព្វ អ្នកដែលបានចងក្រងរឿង ស្រីហិតោបរទេស ដូច្នេះដែរ ។
តាមការពិតទៅរឿងស្នេហាដែលអ្នកនិពន្ធទាំងនោះបានលើកឡើងសុទ្ធតែមានលក្ខណៈខុសគ្នាទាំងអស់ ទោះជាយ៉ាងណាក្តីគេសង្កេតឃើញថាសេចក្តីស្នេហាដែលមានថាមពលដ៏ខ្លាំងក្លាច្រើនជាសេចក្តីស្នេហាដែលជួបនឹងឧបសគ្គ ជួនកាលទៅជាឧបសគ្គសង្គម ឧបសគ្គគ្រួសារ ឧបសគ្គនយោបាយ ប៉ុន្តែបញ្ហាស្នេហាត្រីកោណមិនសូវបានត្រូវអ្នកនិពន្ធខ្មែរលើកយកមកលាតត្រដាងឲ្យបានពិស្តារប៉ុន្មានទេ ។
តើស្នេហាជាអ្វីទៅ បានជាបង្កើតរឿងច្រើនបែបនេះ?
នៅក្នុងរឿងរាមកេរ្តិ៍ សេចក្តីស្នេហាកើតចេញពីសម្ផស្សដ៏អស្ចារ្យគ្មានអ្វីអាចប្រៀបផ្ទឹមបានរបស់នាងសេដា គឺជាកម្មវត្ថុនៃការប៉ងប្រាថ្នារបស់អ្នកមានរិទ្ធិអំណាច គ្មានអ្នកមានរិទ្ធិអំណាចណាម្នាក់អាចបាត់បង់នាងបាននោះឡើយ ព្រោះសម្ផស្សដ៏អស្ចារ្យគ្មានពីរនេះក៏ជានិមិត្តរូបនៃអំណាចដូច្នេះដែរ គឺអំណាចគ្រប់គ្រងទៅលើមនោសញ្ចេតនារបស់ស្ត្រីភេទ ទន្ទឹមនឹងអំណាចអាណាចក្រទាំងមូល ។ សេចក្តីស្នេហារវាងទុំនិងទាវជាស្នេហាដែលកើតចេញពីការរំភើបទៅវិញទៅមក គឺស្នេហាម្យ៉ាងដែលពុំអាចឋិតថេរបានឡើយកាលណារស់នៅផ្អួមជូរជាមួយគ្នាយូរពេក ។ យ៉ាងណាមិញសេចក្តីស្នេហារបស់នាងកាកី ទៅលើរូបស្ដេចព្រហ្មទន្ត បានរលត់ទៅវិញព្រោះតែការអផ្សុក ប៉ុន្តែបានកើតមានម្តងទៀតនៅពេលដែលនាងកាកី មានការរំភើបទៅលើសម្ផស្សនៃបុរសម្នាក់ទៀត រីឯសេចក្តីស្នេហារបស់នាងកង្រីទៅលើពុទ្ធិសែនវិញគឺជាសេចក្តីស្នេហាដាច់ខាត គឺស្នេហាដ៏បរិសុទ្ធដែលគេ អានបន្ថែម…
ឡាយ ឡង់ឌី PERSONAL BLOG 
ការបញ្ចេញមតិរបស់អ្នកទស្សនា